تست و تحویل تاسیسات الکتریکی

بدیهی است که پس از اتمام عملیات اجرائی و راه اندازی سیستمهای تأسیسات الکتریکی، به ویژه در بخش سیستمهای فشار ضعیف و قبل از بهره برداری از سیستم، بایستی یک سری آزمونهای استاندارد از قسمتهای مختلف به عمل آید. مطابق با استانداردهای IEC 60364-4 ، IEC60364-PART 6، لازم است که علاوه بر بازرسی چشمی از تأسیسات مد نظر، با رعایت الزامات BS7671-CHAPTER 61 تستهای زیر انجام گیرد.

انواع آزمونهای تست و تحویل

1. آزمون پیوستگی هادی حفاظتی و همبندی اصلی و اضافی
2. آزمون مقاومت عایقی
3. آزمون صحت قطبیت
4. آزمون اندازه گیری مقاومت زمین
5. آزمون عملکرد کلیدهای جریان باقیمانده
6. آزمون کنترل قطع به موقع تغذیه بصورت خودکار
7. آزمون جریان اتصال کوتاه یا Psc

توجه: ابزار اندازه گیری بر اساس IEC 61557 انتخاب می شوند.

آزمونهای قبل از وصل انشعاب

1. آزمون پیوستگی هادی حفاظتی و همبندی اصلی و اضافی
2. پیوستگی مدار حلقوی نهائی
3. آزمون مقاومت عایقی
4. آزمون صحت قطبیت به روش پیوستگی
5. آزمون اندازه گیری مقاومت الکترود زمین (با ارت تستر)

آزمونهای بعد از وصل انشعاب

1. آزمون عملکرد کلیدهای جریان باقیمانده
2. آزمون جریان اتصال کوتاه پیش بینی شده یا Psc
3. امپدانس حلقه اتصال کوتاه
4. آزمون اندازه گیری مقاومت الکترود زمین (با لوپ تستر)
5. آزمون صحت قطبیت برق دار (توسط Voltage Indicator)

توجه: قبل از تست بایستی جداسازی ایمن ایجاد یعنی کلید اصلی تابلو را قطع نموده و قفل می کنیم سپس توسط نشانگر ولتاژ، اختلاف پتانسیل بین هادیهای زیر را می سنجیم که نباید ولتاژی بین آنها وجود داشته باشد:

• L/N
• L/PE
• N/PE

در ادامه هر یک از آزمونهای مذکور باختصار شرح داده میشود ولی به جهت اهمیت این آزمونها ضروریست که به هنگام اجرای این آزمونها دستورالعملهای استاندارد بطور کامل و با جزئیات، مد نظر آزمونگر قرار گیرند.

آزمون پیوستگی هادی همبندی اصلی

هدف از انجام این آزمون کسب اطمینان از یکپارچه و صحیح بودن جنس و سطح مقطع هادی همبندی از ابتدا تا انتها می باشد و برای انجام این تست کافیست که پس از بی برق کردن سیستم، دو سر فیشهای تستر مقاومت را به ابتدا و انتهای هادی همبندی اصلی که یک سر آن آزاد شده باشد وصل کرده و مقاومت آن را بسنجیم، سپس بر حسب سطح مقطع، طول و دمای محیط، مقاومت آن را با مقداری که از طریق فرمول یا جدول به دست آمده مقایسه می کنیم.

آزمون پیوستگی هادی حفاظتی مدار

هدف از انجام این آزمون کسب اطمینان از یکپارچه و صحیح بودن جنس و سطح مقطع هادی حفاظتی در هر یک از مدارت برقی می باشد و برای انجام این تست  کافیست که پس از بی برق کردن سیستم، در تابلو برق واحد، ابتدای هادیهای فاز و ارت از یک مدار را به هم وصل کنیم و همچنین ابتدا و انتهای وسیله حفاظتی مدار مورد نظر را جمپر کنیم، سپس در انتهای مدار مقاومت بین هادیهای فاز و ارت را اندازه گیری کنیم که برابر است با مجموع مقاومت دو هادی مذکور. در اینصورت بایستی مقدار مقاومت خوانده شده مطابق با فرمول زیر باشد.

که در آن:

R₁: مقاومت هادی فاز

R₂: مقاومت هادی ارت

A_phase: سطح مقطع هادی فاز

A_cpc: سطح مقطع هادی ارت

آزمون عایقی

هدف از انجام این آزمون کسب اطمینان از استقامت عایقی سیم، کابل، کلید و غیره در برابر سطح ولتاژ 500 ولت در تأسیسات فشار ضعیف با ولتاژ نامی تا 500 ولت می باشد (در مدارات SELV،PELV ولتاژ تست عایقی 250 ولت است). حداقل مقاومت قابل قبول عایقها 1 M.ohm می باشد (در مدارات SELV،PELV حداقل مقاومت اهمی در تست عایقی 0.5 M.ohm است).

در انجام این تست بایستی دقت گردد که:

• مدار بدون برق باشد
• کلیه مصرف کننده ها از پریزها و کلیه لامپها از سرپیچها جدا باشند.
• مدار کلیه دیمرها و سنسورهای حضوری (PIR) یکسره شوند(سنسورها جمپر شوند)
• کلیه کلیدهای بعد از کلید اصلی بسته باشند.
• پریزهای فیشهای دور تند و کند کولرهای آبی، ریش تراش و برقگیرها (SPD) از مدارشان خارج شوند.

آزمون قطبیت (پلاریتی تست)

هدف از انجام این آزمون کسب اطمینان از اتصال سیم فاز به وسائل حفاظتی، کلیدها، انتهای سرپیچ لامپها، انتهای پایه فیوزها و کنتاکت سمت راست پریزها می باشد.

این آزمون را میتوان با آزمون پیوستگی هادی حفاظتی CPC و به همان شیوه انجام داد.

مراحل انجام آزمون قطبیت در مدارات روشنائی:

• کلید اصلی قطع شود
• بصورت چشمی در تابلو برق واحد چک شود که هادی فاز خروجی وسیله حفاظتی است
• در تابلو برق واحد، هادی ارت و فاز مربوط به یک مدار مورد نظر بصورت موقت به هم متصل گردند
• در محل لامپ فیشهای اهم متر بین کنتاکت وسط سرپیچ و ارت قرار گیرد و R₁+R₂ نیز قرائت گردد.
• با تغییر وضعیت کلید کنترل لامپ، مقدار نشان داده شده توسط اهم متر نیز بایستی تغییر کند، در اینصورت کلید بر سر راه نول قرار دارد و یا اینکه پلاریته اتصالات در سرپیچ اشتباه است.

مراحل انجام آزمون قطبیت در پریزها:

• کلید اصلی قطع شود
• بصورت چشمی در تابلو برق واحد چک شود که هادی فاز خروجی وسیله حفاظتی است
• در تابلو برق واحد، هادی ارت و فاز مربوط به یک مدار مورد نظر بصورت موقت به هم متصل گردند
• بارها از پریزها جدا گردند و در پریز انتهائی بصورت چشمی چک شود که فاز به کنتاکت راست وصل است
• در پریز انتهائی فیشهای اهم متر بین فاز و ارت قرار گیرد و R₁+R₂ که مقدار کمی دارد نیز قرائت گردد
• اتصال موقت در تابلو برق حذف گردد و مرحله قبل دوباره در پریز تکرار شود، اگر مقاومت R₁+R₂ مقدار زیادی باشد، پلاریتی صحیح است

آزمون عملکرد کلیدهای جریان باقی مانده (RCD)

هدف از انجام این آزمون، کسب اطمینان از عملکرد کلیدهای جریان باقیمانده یا RCD است.

برای انام این آزمون به یک دستگاه تست RCD نیاز می باشد.

مراحل انجام آزمون:

• دوشاخه تست RCD را به یک پریز برق در نزدیکی تابلو برق شامل RCD متصل می کنیم سپس دستگاه را روشن کرده و جریان نامی (مثلا 30 میلی آمپر) را انتخاب می کنیم.
• در سه مرحله جریان تست را روی دستگاه تنظیم می کنیم. این دو جریان عبارتند از: x0.5، x1، x5
• در هر مرحله دکمه تست را فشرده و وضعیت عملکرد دستگاه تست را بررسی می کنیم. بسته به نوع کلید جریان باقیمانده و زمان قطع، بر اساس جدول زیر، نتیجه آزمون مشخص می گردد.

تست مقاومت زمین

منظور از تست مقاومت زمین، اندازه گیری مقاومت اهمی الکترود زمین نسبت به زمین با مقاومت صفر یا نقطه ای از زمین است که خارج از محدوده جریانهای عبوری از الکترود زمین به هنگام بروز اتصال کوتاه کامل یا ناقص فاز به زمین می باشد.

به منظور انجام آزمون مقاومت زمین به یک دستگاه ارت سنج 3 یا 4 سیمه نیاز می باشد.

در شکل یک نحوه برپائی آزمون نشان داده شده است.

منظور از هادی یا کنتاکتهای E،P،Cبه ترتیب عبارت است از الکترود زمین، ولتاژ و جریان.

مراحل آزمون به شرح زیر می باشد:

1. طول و عمق الکترود زمین Eبایستی معلوم باشد.
2. فاصله دو الکترودE،C  در حدود 10-5 مترباشد.
3. الکترود C وسط E،P باشد.
4. اگر دستگاه 4 سیمه است،C1.P1 به هم متصل گردند.
5. سیم ارت از شینه اصلی ارت MEB  جدا و سیستم بی برق شود.
6. مقاومت R_E را می خوانیم.
7.  P را 10% به   E نزدیک می کنیم و دوباره مقاومت R_E   را می خوانیم.
8.  Pرا 10% نسبت به مرحله 6 به  Cنزدیک می کنیم و دوباره مقاومت R_E را می خوانیم.
9. میانگین بین 3 مقدار مقاومت  R_E خوانده شده در مراحل 6و7و8 را حساب می کنیم R_ave.
10. بزرگترین اختلاف بین مقاومتهای خوانده شده  R_E را با مقدار میانگین R_ave به دست می آوریم.
11. 20% به مقدار بزرگترین اختلاف (مرحله 10) اضافه می کنیم، عدد به دست آمده نباید بیش از 5% بیشتر باشد، وگرنه فاصله الکترودها را بیشتر می کنیم و آزمون را تکرار می کنیم.
12. مقدار R_E به عنوان مقدار آزمون ارت منظور می گردد.
13. اگر مقدار مقاومت R_E حاصله زیاد باشد، از الکترودهای موازی با هم استفاده می کنیم.

گروه فنی مهندسی پاور کامپ به عنوان طراح، پیمانکار و مجری تأسیسات برقی و مکانیکی  در خصوص انجام آزمونهای تست و تحویل و نیز با رعایت استانداردها و از جمله مقررات سری ، IEC 60364-4 ، IEC60364-PART 6 دارای توان فنی و اجرائی می باشد.

کلمات کلیدی: تست و تحویل تأسیسات الکتریکی، آزمون پیوستگی، مقاومت عایقی، صحت قطبیت، مقاومت زمین، عملکرد کلیدهای جریان باقیمانده، تست ارت، مقاومت زمین